ایران کشوری زلزله خیز در آخرالزّمان
زلزلهخیزبودن ایران
بنا بر بررسیهای انجامشده، از ۴۰ نوع بلای طبیعی در سطح جهان، ۳۱ نوع آن در ایران روی میدهد. این کشور حادثهخیز، در میان بلایای طبیعی، بیشترین آسیبها را از زلزله دیده است، و سیل و خشکسالی در ردیفهای بعدی قرار دارند.(۱)
از آن‌جا که ایران روی کمربند جهانی زلزله قرار گرفته، کشوری لرزهخیز است.(۲) در ۱۰۰ سال گذشته، کشور ایران شاهد ۲۰ زلزلۀ بزرگ بوده که بیش از ۱۴۰ هزار نفر کشته و میلیونها مجروح در بر داشته و باعث تخریب و ویرانی سدها شهر و روستا شده‌اند. بر اساس تحلیل نشریّۀ گلوبال تایْمْز، از سال ۱۹۹۱ م بیش از ۹۵۰ زمین‌لرزه در ایران رخ دادهاند که حدّاقل ۲۰ هزار کشته و چندین هزار مجروح بر جای گذاشته‌اند.(۳)
بی‌گمان، همۀ این آمارها به پیش از زلزلۀ اخیر بم برمیگردند. چنانکه میدانید، در ۵ دی ۱۳۸۲، زلزله‌ای به بزرگی ۶/۸ درجه در مقیاس امواج سطحی زمین، شهر بم و برخی مناطق پیرامون آن را لرزاند و ویران ساخت و نزدیک ۱۰۰ هزار تن کشته و زخمی بر جای گذاشت.
چرایی پس‌افتادن زلزلۀ تهران در آخرالزّمان
بنا بر گزارشهای کارشناسان ۲۴ شهر بزرگ ایران در مناطق بسیارخطرخیز زلزله قرار دارند و در این میان، ابرشهرِ تهران، جایگاهی ویژه دارد. در تهران، به لحاظ وضعیّت موجود گسترۀ شهر(۴) و با توجّه به پیشینۀ زمینشناسی منطقه و همچنین وجود گسلهای فعّال لرزهخیز، همیشه احتمال وقوع زمین لرزهای به بزرگی بیش از ۷ درجه در مقیاس امواج سطحی زمین وجود دارد.(۵)
کارشناسان می‌گویند، هرچند تهران هرروزه شاهد زلزلههایی سبک می‌باشد، مطالعات زمینشناسی و بررسی سیر تاریخی زلزلهها نشان می‌دهند که روی‌دادن زلزله‌ای بزرگ در تهران سالهاست به تأخیر افتاده است، و هرچه دیرتر روی دهد، توان ویرانگریاش بیشتر خاهد بود.(۶)
از دیدگاه نویسنده، دستی غیبی از وقوع زلزله‌ای شدید و ویرانگر در تهران پیشگیری کرده است، و در این کار، رازی بزرگ نهفته است؛ زیرا بنا بر مصالح الاهی و پیشبینی روایات اسلامی، تهران و مردمان این شهر در آخرالزّمان باید در بازۀ زمانی کوتاهی، به گونهای اندکاندک بینندۀ رویدادهای شگفتآوری جز زلزله باشند، و بی‌گمان، اگر پیش از وقوع آن رویدادهای آخرالزّمانی، زلزله‌ای ویرانگر و پُرکشتار در این شهر روی دهد، تهران رها و تهی از مردم می‌گردد، و جایگاه بروز چنان رویدادهایی نخاهد شد.
آیا روایتی پیرامون روی‌دادن زلزله در تهران (ری) داریم؟
بر پایۀ پژوهشهای ۱۸سالۀ نویسنده در روایات اسلامی بیانگر رویدادهای آخرالزّمان، ویرانی ری (تهران)، بیشتر در پی جنگها و تندبادها و سنگبارانهای ناشی از گذر بزرگستارهای دنبالهدار از میان خُرشید و زمین در رمضان پیش از قیام امام مهدی(علیه‌السّلام) خاهد بود، هرچند وقوع زلزلههایی ویرانگر در این شهر دور از انتظار نیست.
در روایتی از کَعْب الْاَحبار، به ری «زَوْرا» و به بغداد «مزَوَّرَه» گفته شده است، و ویران‌شدن ری و فروبرده‌شدن بغداد از نشانه‌های نزدیک‌شدن زمان قیام امام مهدی(علیه‌السّلام) به شمار آمده‌اند:
... بی‌گمان، قائم از فرزندان علی(علیه‌السّلام) است که برای وی پنهان‌شدنی چون پنهان‌شدن یوسف و بازگشتی مانند بازگشت عیسی پسر مریم می‌باشد. سپس در پی پنهان‌شدنش، با برآمدن ستارۀ سرخ، ویران‌شدن زَوْرا که همان ری است، فروبرده‌شدن مُزَوَّرَه که همان بغداد است، شورش سفیانی و نبرد فرزندان عبّاس با جوانان ارمنستان و آذربایجان، آشکار می‌شود؛ آن، نبردی می‌باشد که در آن، هزارانی و هزارانی کشته میشوند و هر کدام شمشیری آراسته را گرفته‌اند که پرچمهای سیاهی بر همگی به جنبش درمی‌آیند؛ آن، جنگی است که مرگ سرخ و طاعون خاکستری با آن درمی‌آمیزند.(۷)
چنین مینماید که این حدیث ارزشمند در بر دارندۀ برخی پیشبینیهای شگفت از سخنان پیامبر(صلّى‌الله‌علیه‌وآله) باشد، اگرچه کعب الاحبار تابعی آن را به وی نسبت نداده است.
هرچند ری در روزگاران کهن زلزله‌های سختی را دیده است که ویرانیهای بسیاری به بار آورده‌اند و کشته‌های فراوانی بر جای گذاردهاند، و در آینده نیز گمان روی‌دادن زمینلرزههایی سخت در این شهر می‌رود، تا کنون روایتی که آشکارا از ویرانی ری با زلزله در آخرالزّمان خبر دهد، یافت نشده است.
شاید از حدیثی که روایتگرش در آن به فروبرده‌شدن (خَسْف) برخی سرزمینهای جَبَل (کوهستان) اشاره کرده است، بتوان بهره گرفت که ری نیز در آخرالزّمان گرفتار زلزله‌ای سخت می‌گردد و در پی آن، بخشی از این شهر فروبرده می‌شود؛ زیرا ری از سرزمینهای جبل است و فروبرده‌شدن، بیشتر هنگامی روی خاهد داد که زمین سخت بلرزد.
از عبدالله ابن سَنان روایت شده است که از ابو عبدالله-صادق-(علیه‌السّلام) پرسیده شد: سرزمینهای جَبَل (کوهستان) کجای میباشند؟ زیرا بی‌گمان، برای ما روایت شده است که هر گاه کار (زمامداری) به شما بازگردد، برخی از آنها فروبرده می‌شود، فرمود: بی‌گمان، در آنجاها جایگاهی است که به آن دریا گفته و قم نامیده می‌شود، و آن، مرکز شیعیان ما است، ولی ری، پس، وای بر آن‌جا از دو سویش، و بی‌گمان، آسودگی در آن از سوی قم و زیندگانش خاهد بود. گفته شد: دو سوی آن کدام است؟ فرمود: یکی از آن‌دو بغداد و دیگری خراسان است؛ زیرا شمشیرهای خراسانیها و بغدادیها در آن‌جا با یکدیگر بَرخُرد می‌کنند. پس، خداوند در کیفر آنان (زیندگان ری) شتاب میورزد و نابودشان می‌کند. زیندگان ری به قم پناه می‌برند و قمیها ایشان را پناه می‌دهند، سپس آنان از قم به جایی که به آن اَرْدَهار(۸) گفته می شود، می‌روند.(۹)
سرزمینهای «جَبَل» (کوهستان) یا سرزمین «جِبال» (کوهستانها) بخشهایی گسترده و کوهستانی از میانهها تا غرب کشور ایران است، و شهرهای بسیاری، مانند تهران، کرج، قزوین، زنجان، قم، کاشان، اسفهان، اراک، خرّم آباد، همدان، سنندج و کرمانشاه را در بر میگیرد.(۱۰)
مراد از «دریا» در این روایت، دریاچۀ حوض سلطان است که در ۳۶ کیلومتری شمال قم، در سوی راست راه این شهر به تهران، جای دارد، و «اَرْدَهار» آبادی کوهستانی آسودهای در ۸۵ کیلومتری جنوب قم و ۴۰ کیلومتری غرب کاشان، می‌باشد، و اکنون به آن اردهال گفته می‌شود.
«خراسانیها» نیروهایی‌اند که با رهبری هاشمی چینی و فرماندهی شعیب تمیمی خراسانی از سمرقند به ری (تهران) میآیند تا سپاه حسنی گیلانی را یاری کنند و با آنان سوی عراق بروند، و «بغدادیها» گروهی از نیروهای سفیانی شامیاند که از دمشق به بغداد میآیند، و آنان پس از نوسازی نیروها و افزایش آنها در این شهر، برای نبرد با ایرانیان و خراسانیها، درون ایران، بهویژه ری، می‌روند، و در ری، نخست با سپاه سومین رهبر انقلاب ایران می‌جنگند، و سپس با نیروهای شعیب خراسانی درگیر میشوند، و سرانجام در هم میشکنند و سوی عراق پسروی می‌کنند.
از کاربرد واژۀ «بغدادیها» در بیان ویژگی گروهی از سپاه سفیانی بهره میگیریم که عراقیان، بهویژه زیندگان بغداد، در پدیدآوردن این سپاه ستمکار یورشبرنده بر ری نقشی برجسته دارند.
حفره های مرگ زیر پای تهران
زیر پوسته ٢٨ کیلومتر اتوبان تهران-قم و ٢١ کیلومتر جاده ساوه خالی شده و ٢٥ کیلومتر از کمربندی آزادگان در معرض فرونشست قرار دارد. باند فرودگاه مهرآباد، راه آهن، پمپهای بنزین در کام فرونشست قرار دارند. مناطق ١٦ تا ٢٠ تهران بیشترین خطر فرونشست را دارند!
فرونشست زمین ٢٨ کیلومتر از اتوبان تهران -قم، ٢١ کیلومتر از جاده ساوه و بزرگراه بهشت زهرا و ٢٥ کیلومتر از کمربندی آزادگان را تهدید می‌کند. رخداد هولناکی که اگر اتّفاق بیفتد، سونامی مرگباری در جاده تهران به جا می‌گذارد. این موضوعی است که کاوه زرگران رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق تهران با «شهروند» در میان می‌گذارد و میگوید: مرکز تحقیقات راه و شهرسازی با همکاری اتاق بازرگانی نقشه فرونشست دشت تهران را آماده کرده است، و بر اساس این نقشۀ هشداردهنده نه تنها جادههای منتهی به پایتخت در معرض یک تهدید هولناک هستند که زیر لایه پوستی زمین در محلّ راه آهن شهر، پمپ بنزینها و باند فرودگاه مهرآباد خالی شده است. برداشت بیرویه آب از سفره‌های زیرزمینی مهمترین عامل این فاجعهای است که تا چندقدمی تهرانیها قرار گرفته است. علاوه بر آن، فرسودهبودن لولههای آبرسانی شهر و نشت از آنها یکی دیگر از عوامل این تهدید بزرگ است. زرگران به «شهروند» میگوید: عمر شبکه آب تهران در برخی مناطق به بیشتر از ٣٠ سال می‌رسد و حالا لولههای منسوخ و از رده خارجشده به خطری بالقوّه در زیر زمین تهران تبدیل شده‌اند. علاوه بر آن، حفّاریهای غیراصولی مترو در شهر، موضوع دیگری است که گزارش مرکز تحقیقات راه و شهرسازی نسبت به آن هشدار داده است. تهران که حالا تبدیل به یک بمب مرگبار شده است، بزرگترین راه نجات خُد را در اجرای طرح تعادلبخشی و احیای سفره‌های آب زیرزمینی می‌بیند. طرحی که وزارت نیرو متولّی اجرای آن شده است، امّا همچنان درگیر امّا و اگرهای تأمین اعتبار برای آن و کسریهای بودجه است.(۱۱)
زمین‌لرزه در اهواز
حسن بَصْری برای همشهریانش گفته است:
بادی زرد از سوی قبله(۱۲) نزد شما میآید، و سه روز و دو شب پایدار می‌شود، به گونهای که شب از زردیِ بسیار مانند روزِ روشن شود، و پس از آن، در آب فرورفتن بصره خاهد بود، سپس نشانه‌های پیاپیای از آسمان را پیشبینی کنید که مانند به رشته کشیدن دانهها پشت سر هماند. پس، نخستین نشانهها آذرخشها، سپس باد زرد، آنگاه بادی پایدار و صدایی از آسمان است که در آن مردمانی میمیرند، و در واسط نابودیای بسیار، و در کوفه شگفتیهایی، و در اهواز زمینلرزههاییاند که خانههای آنان گورهایشان خاهند شد، سپس راهها بسته میشوند و کسی از شهری به شهری نمی‌رود.(۱۳)
چنین مینماید که این حدیث شگفت از سخنان پیامبر(صلّى‌الله‌علیه‌وآله) یا امام علی(علیه‌السّلام) باشد، اگرچه حسن بصری تابعی آن را به آن‌دو نسبت نداده است.
بنا بر آن‌چه هویداست، بیشتر رویدادهایی که در این روایت به آنها اشاره شده است، در ماه رمضان پیش از قیام امام مهدی(علیه‌السّلام) روی می‌دهند.
«اَهْواز» شهری در جنوب غربی ایران است که رود کارون از آن میگذرد و نزدیک مرزهای عراق جای دارد.(۱۴)
پیشگیری و کاهش زلزله و آسیبهایش
شایان یادآوری است، همان گونه که مقاومسازی ساختمانها و ساختن شهرها و روستاها در بخشهایی که زلزله‌خیز نیستند، مایۀ کاستن از خطرهای زلزله و آسودهماندن از آسیبهای آن میشوند، پرهیز از گناهان، دادن صدقه و خاندن برخی آیات قرآنی و دعاها نیز از روی‌دادن این پدیدۀ طبیعی و آسیبهایش میکاهند.
------------------------------------------------------------
۱. روزنامه ایران، ش ۲۳۱۰، ۳/۹/۱۳۸۱ هـ .ش، ص ۶، با حذف و تصرّف.
۲. ۱۰ درسد از خشکیهای جهان در معرض زلزله قرار دارند، و متأسّفانه ایران جزو این ۱۰ درسد است؛ روزنامه جام جم، ش ۶۲۴، ۱۹/۴/۱۳۸۱ هـ .ش، ص ۴).
۳. روزنامه ایران، ش ۲۳۱۰، ۳/۹/۱۳۸۱ هـ .ش، ص ۶، با حذف و تصرّف.
۴. تراکم جمعیّت، انبوهی ساختمانها و فرسودگی و مقاومنبودن بیشتر آنها و نیز انباشت فاضلابهای بسیار در زیر تهران، این شهر را در برابر زلزله بسیار آسیبپذیر نموده است.
۵. روزنامه ایران، ش ۲۳۱۰، ۳/۹/۱۳۸۱ هـ .ش، ص ۶، با حذف و تصرّف.
۶. بهرهگرفتهشده از: برخی منابع.
۷. الغیبة، نعمانی، ص ۹-۱۴۸، ب ۱۰، ح ۴؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی.
۸. در همۀ نسخههای چاپی بحار الأنوار نزد ما، در نوشتار عربی حدیث، در اینجا «اردستان» یافت می‌شود که به «اَرْدَهار» اصلاح و ترجمه گردید.
۹. بحار الأنوار، ج ۵۷، ص ۲۱۲، ب ۳۶، ح ۲۰، با نقل از: تاریخ قم؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی.
۱۰. بهرهگرفتهشده از: برخی منابع.
۱۱. روزنامه شهروند، ش ۱۰۳۳، ۸/۱۰/۱۳۹۵ هـ .ش، ص ۴.
۱۲. قبله همان سویی است که نمازگزار به آن سو نماز می‌گزارد، و چون قبله در سوی جنوب غربی بصره می‌باشد، باد یادشده از این سو می‌وزد.
۱۳. التشریف بالمنن، ص ۲۵۴، الفتن للسُّلَیْلیّ، ب ۴۱، ح ۳۷۲؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی.
۱۴. بهرهگرفتهشده از: برخی منابع.
گزیدههایی از کتاب: جهان در آستانۀ ظهور؛ پژوهش و نوشتۀ سیّد سلیمان مدنی تَنْکابُنِی
✍🏻روش ما در نوشتن واژهها، بر پایۀ درست‌نویسی و سازگاری نوشتار با گفتار و برخی نکتههای دیگر است.
✔️کانال آخرالزّمان
