دلیل نقل احادیث آخرالزّمانی و مهدوی از برخی راویان ضعیف یا کتابهای مذاهب گوناگون

برخی خانندگان بر ما خُرده می‌گیرند که چرا گاه از راویان ضعیفی چون ابوهریره و کعب الاحبار که متّهم به دروغگویی‌اند، حدیث نقل می‌کنیم و یا از کتابهای مذاهب دیگر بهره ‎می‎گیریم؟!

در پاسخ به خُرده‌گیری و پرسش این خانندگان، باید عرض کنم که مبنای نویسنده در نقل احادیث اسلامی، مانند برخی محدّثان و راویان و کارشناسان حدیث، درستی و قوّت متن روایات است، نه وثاقت راویان آنها. بنده با درایه و رجال و حدیث آشنایی کافی دارم و نزد دانشمندان این علوم شاگردی کرده‌ام، ولی هر گاه احساس کنم که حدیثی متنی قوی و درست دارد و با روایات راویان معتبر تأیید می‌شود و مخالفتی نیز با قرآن کریم و عقل ندارد، آن را از منابع شیعیان یا سنّیان نقل می‌کنم؛ چنان‌که امام علی-علیه‌السّلام- فرموده است: «به آن‌چه گفته شده است، بنگر و به کسی که گفته است، نگاه نکن». نیز از آن بزرگوار روایت شده است: «حکمت گمشدۀ مؤمن است؛ پس، حکمت را بگیر، هرچند از منافقان باشد».

هرچند ابوهریره نزد برخی عالمان سنّی و نیز علمای شیعه متّهم به جعل حدیث برای معاویه و دیگران است، هیچ محدّثی نمی‌تواند ادّعا کند که ابو هریره یا هر راوی دیگری مانند وی، همۀ احادیثش دروغ و ساختگی‌اند، و خردمندان نیز بر این باورند که هر دروغگویی همیشه دروغ نمی‌گوید و همۀ سخنانش دروغ نیست. بله، طبق آیۀ شریفۀ قرآنی: «اگر فاسقی خبری آورد، پس، روشن‌سازی کنید»، در بارۀ اخبار راویان دروغگو یا متّهم به دروغگویی بیشتر بررسی می‌کنیم تا گمان به درستی آنها پیدا کنیم و همین مقدار کافی است. در هر حال، کارشناسان حدیث اگر عالم به مبانی دینی و برخُردار از دانش روایی فراوان باشند، می‌توانند سَرِه را از ناسره جدا کنند و دروغهای راوی را از راستهایش بشناسند.

سالها پیش، در قم از دانشمند و عالم رجالی و فقیه فرزانه آقا سیّد موسی شبیری زنجانی پرسیدم: گاهی از راویان ضعیفی چون ابو هریره که متّهم به کذب هستند(۱)، حدیث نقل می‌کنیم، البتّه احادیثی را که متن آنها قوّت دارد و احساس می‌کنیم معارض هم ندارند، نظر شما در این باره چیست؟ و ایشان فرمود: اشکالی ندارد، و کسی هم ادّعا نکرده است که همۀ احادیث ابوهریره کذب (دروغ) و موضوع (ساختگی) است.

نکتۀ دیگری که برخی خرده‎گیران بر ما چون از دانش دینی و رواییِ کافی برخُردار نیستند، شاید هیچ گاه به آن پی نبرند، این است که وقتی کارشناسانه و پژوهشگرانه وارد مباحث آخرالزّمانی و مهدوی می‌شویم، می‌بینیم که روایات اسلامیِ رسیده از طریق کتابهای شیعیان و کتابهای سنّیان هیچ‌کدام به‎تنهایی همۀ زوایای پنهان و تاریک مباحث یادشده را آشکار و روشن نمی‌کنند، و هر کدام گوشه‌ای از آن معارف را برای ما گزارش کرده‎اند، هرچند کتب شیعیان در این باره غنی‌ترند. به همین دلیل، نه تنها ناچاریم از روایات نقل‌شده در کتابهای دو مذهب یادشده بهره بگیریم، بلکه در برخی زمینه‎ها از دیدن کتابهای یهودیان و مسیحیان و زرتشتیان نیز بی‌نیاز نیستیم، هرچند مبنای نویسنده در بحث آخرالزّمان و مهدویّت همان مبنای شیعیان دوازده امامی است که بر این باورند: امام مهدی-علیه‎السّلام- دوازدهمین خلیفۀ پیامبر-صلّى‌الّاه‌علیه‌وآله- و از نسل امام حسین-علیه‎السّلام- و فرزند امام حسن عسکری-علیه‎السّلام- می‌باشد، و پس از ولادت، از دیده‎های مردمان پنهان‌شده است، و در مدینه زندگی می‎کند و عمری دراز دارد، و در آخرالزّمان، پس از پدیدارشدن نشانه‎های ظهورش، از پسِ پردۀ غیبت بیرون می‎آید، و زمین را از ستم پاک و از برابری پُر می‌کند.

در هر حال، با تنگ‌نظری و دانش ‌اندک و نقل روایات رسیده از طریق کتابهای یک مذهب، نمی‌توان وارد مباحث گسترده و جهانی آخرالزّمان و مهدویّت و منجی‌گرایی شد که اختصاص به مذهبی خاص ندارند و همۀ ادیان آسمانی و گروههای مذهبی و نیز برخی آیینهای زمینی نیز به آنها پرداخته‌اند، و به همین دلیل پیشتر گفته‌ایم:

کانال «آخرالزّمان» پایگاهی اینترنتی برای بررسی راهبردی رویدادهای آخرالزّمان و پیشگوییهای گوناگون در بارۀ نشانه‌های ظهور امام مهدی-علیه‌السّلام- است که بیشتر آنها برگرفته از کتابهای زرتشتیان، یهودیان، مسیحیان و مسلمانان، به ویژه آیات قرآن کریم و روایات اسلامی، علم نجوم و جَفْر می‌باشند، و خانندگان گرامی را از رویدادهای پیشِ رویِ جهان آگاه می‌سازند.

------------------------------------------------------------------------------

📚گزیده‌هایی از کتاب: جهان در آستانۀ ظهور؛ پژوهش و نوشتۀ سیّد سلیمان مدنی تَنْکابُنِی

✍🏻روش ما در نوشتن واژه‎ ها،‌ بر پایۀ درست‌نویسی و سازگاری نوشتار با گفتار و برخی نکته‎ های دیگر است.

✔️کانال آخرالزّمان
@joinchatakheruzzaman