از علی ابن ابی حمزه روایت شده است که گفت: با ابو الحسن موسی ابن جعفر-علیهالسّلام- میان مکّه و مدینه همراه شدم، پس روزی به من فرمود:
ای علی، اگر زیندگان آسمانها و زمین بر بنی عبّاس بشورند، سوگند که خونهایشان زمین را سیراب میکند تا آنکه سفیانی برشورد. به او گفتم: ای آقای من، کارش گریزناپذیر است؟ فرمود: از گریزناپذیرها است. سپس زمانی اندک چیزی نگفت، سپس سرش را بالا برد و فرمود: پادشاهی بنی عبّاس فریبی و پنهانکاریای است، از میان میرود تا آنکه گفته میشود: چیزی از آن نمانده است، سپس نوسازی میشود تا آنکه گفته میشود: چیزی بر آن نگذشته است.(۱)
——————————————-
۱. الغیبة، نعمانی، ص ۳۱۴، ب ۱۸، ح ۹؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی.
از ابو صادق روایت شده است که امیر مؤمنان [علی]-علیهالسّلام- فرمود:
پادشاهیِ بنی عبّاس دشواریای است که در آن آسانیای نیست(۱)، [دولتشان در آن پادشاهی به درازا میکشد](۲)، اگر ترکها و دیلمها و سندیان و هندیان و بربرها و تالشها بر آنان گرد آیند، نمیتوانند نابودش کنند، و همواره [فراخی و خُشی داده میشوند](۳) در فراوانی از پادشاهیشان تا آنکه همپیمانان و پرچمدارانشان از آنان کناره گیرند و خداوند مردی سخت و تند را بر آنان چیره کند که از همان جا که پادشاهیشان آغاز شد، برمیشورد، از شهرى نمىگذرد مگر آنکه آن را مىگشاید، و پرچمى برابرش برافراشته نمىشود جز آنکه سرنگونش مىکند، و خشیای نیست مگر آنکه نابودش میکند، واى بر کسى که با او دشمنی ورزد، پس پیوسته آن گونه است تا پیروز شود و پیروزیش را به مردى از خانوادۀ من بسپارد که حقّ میگوید و به آن رفتار میکند.(۴)
مراد از «بنی عبّاس» در این حدیث، بنی عبّاسیاند که دو بار بر مردم چیره میشوند: بار نخست همان بود که پس از فروپاشی دولت بنی اُمیّه، در سرزمینهای اسلامی فرمانروایی کردند، و بار دوم آن است که در آخرالزّمان، در بخشی از سرزمینهای مشرق فرمانروایی میکنند، و اندکی پیش از قیام امام مهدی-علیهالسّلام- نابود میشوند.
مقصود از «مردی سخت و تند» در اینجا، شعیب تمیمی خراسانی است که با سپاهش از خراسان بر بنی عبّاس در دولت پایانیشان میشورد و برای امام مهدی-علیهالسّلام- چیرهشدنش را آماده میکند، و چنانکه میدانید، ابو مسلم کوفی در آغاز کار با همراهان و یارانش در خراسان بر کارگزاران دولت بنی اُمیّه شورید و برای عبّاسیان راه رسیدن به فرمانروایی را فراهم کرد.
——————————————-
۱. در همۀ نسخههای چاپی الغیبة نزد ما، در نوشتار عربی حدیث، در اینجا «یسر لا عسر فیه» یافت میشود که سازگار با آنچه در بحار الأنوار، ج ۳۱، ص ۵۳۱، ح ۳۶، و آنچه در روایتی در الغیبة، ص ۳۰۲، ب ۱۶، ح ۷ آمده است: «سلطانهم عسر لیس فیه یسر»، به «عسر لا یسر فیه» اصلاح و ترجمه گردید.
۲. میان دو چنگک از همۀ نسخههای چاپی الغیبة نزد ما افتاده است، و آن را از بحار الأنوار، ج ۳۱، ص ۵۳۱، ح ۳۶ افزودهایم.
۳. میان دو چنگک از همۀ نسخههای چاپی الغیبة نزد ما افتاده است، و آن را از برخی نسخههای خطّی و از پینوشت نسخۀ چاپی پشتوانۀ ما از این کتاب با گزارش از برخی نسخههای چاپی افزودهایم.
۴. الغیبة، نعمانی، ص ۲۵۸، ب ۱۴، ح ۴؛ ترجمۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی.
📚گزیدههایی از کتاب: جهان در آستانۀ ظهور؛ پژوهش و نوشتۀ سیّد سلیمان مدنی تنکابنی
✍🏻روش ما در نوشتن واژه ها، بر پایۀ درستنویسی و سازگاری نوشتار با گفتار و برخی نکته های دیگر است.
✔️کانال آخرالزّمان