از نشانه های نزدیک شدن زمان قیام امام مهدی(علیه السّلام) گران شدن نرخ کالاها و خدمات است که بر اثر آن بسیاری از مردم از دستیابی به نیازهای بایستۀ زندگی، به ویژه خوراک، باز می مانند، و دچار گرسنگی می شوند.
بنا بر روایات اسلامی، بی گمان، گرفتاریهای خداوندی دو گونه اند: گرفتاریهای بزرگ و یک باره، مانند سنگباران شدن، فروبرده شدن و زشت گردیدن؛ و گرفتاریهای کوچک و اندک اندک، مانند گرانی نرخها، گرسنگی و ستم پادشاه.
مُفَضَّل پسر عُمَر گفت:
از ابو عبدالله -صادق-(علیه السّلام) در بارۀ سخن خدای عزیز و جلیل:
«و بی گمان، ایشان (نافرمانان) را پیش از گرفتاری سخت تر،
از گرفتاری سبکتر می چشانیم، تا شاید ایشان باز گردند»(1) پرسیدم، فرمود:
گرفتاری سبکتر گرانی نرخ، و گرفتاری سخت تر مهدی با شمشیر است(2).
شایان یادآوری است، امام مهدی(علیه السّلام) با شمشیرش برای مؤمنان مهربانی و خوشی، و برای ستمکاران گرفتاری و کیفر می باشد.
از امیر مؤمنان -علی-(علیه السّلام) روایت شده است که رسول خدا(صلّی الله علیه وآله) فرمود:
هر گاه خداوند بر گروهی از مردم خشم گیرد و میان آنان گرفتاری ای فرو نفرستد(3)،
نرخهاهایشان بالا می روند، عمرهایشان کوتاه می شوند، بازرگانانشان سود نمی برند،
میوه هایشان پاکیزه (سالم و خوشمزه) نمی شوند، رودهایشان پُرآب نمی گردند،
بارانهایشان نمی بارند و بدهایشان بر آنان چیره می شوند(4).
محمّد پسر مُسْلِم گفت که شنیدم ابو عبدالله -صادق-(علیه السّلام) می فرمود:
بی گمان، پیش از قیامگر، آزمایشی از سوی خداوند خواهد بود. گفتم:
فدایت شوم، آن آزمایش چیست؟ آیۀ «و بی گمان، شما را با چیزی
مانند ترس، گرسنگی و کاستنِ داراییها و جانها و میوه ها می آزماییم،
و شکیبایان را مژده بده»(5) را خواند. سپس فرمود: ترس از پادشاهان
پسرانِ آن کس(6)، گرسنگی بر اثر گرانی نرخها، کاستنِ داراییها در پیِ
بی رونقیِ داد و ستدها و کمیِ بهرۀ آنها، کاستنِ جانها بر اثر مرگی شتابان
و فراگیر، کاستنِ میوه ها در پیِ رویش اندک کِشْته ها و کم فزونیِ
میوه ها. سپس فرمود: و شکیبایان را در آن هنگام به شتابان کردن
قیام قائم(علیه السّلام) مژده بده(7).
مراد از «پادشاهان پسرانِ آن کس» در این حدیث، همان فرمانروایان بنی عبّاسی اند که در آخرالزّمان بر بخشی از سرزمینهای مشرق چیره می شوند.
از عبدالله پسر مسعود روایت شده است که رسول خدا(صلّی الله علیه وآله) می فرمود:
ساعت (زمان قیام قائم) بر پا نمی شود ...، مگر آنکه اسبان و زنان گران
شوند. سپس ارزان می شوند و تا روز رستاخیز گران نخواهند شد(8).
از سخن پیامبر(صلّى الله علیه وآله) چنین برمی آید که بی گمان، هنگام نزدیک شدن زمان قیام امام مهدی(علیه السّلام) بهای همه گونه ابزارهای جا به جایی، مانند اسبان، استران، اتوموبیلها، کشتیها و هواپیماها و مهر زنان و هزینه های پیوند زناشویی گران خواهند شد، و سپس نرخها در دولت گرامی اش ارزان می شوند و تا روز رستاخیز همین گونه پایدار می مانند.
با توجّه به همراهی ساعت با قیامت (رستاخیز) در این حدیث، بهره می گیریم که بی گمان، مراد از «ساعت» در اینجا، همان زمان قیام قائم(علیه السّلام) می باشد، و در بسیاری از روایات اسلامی و برخی آیات قرآنی نیز این گونه است.(9)
بالارفتن قیمتها و افزایش نرخ تورّم اقتصادی در آخرالزّمان مشکلی جهانی خواهد بود، و کارشناسان اقتصادی و زمامداران کشورها از چاره جویی برای مهارکردن آن ناتوان می شوند(10).
کَعْب پسر حارث از کاهِنی به نام «سَطِیح»(11)، در بیان رویدادهای آخرالزّمان، نقل کرده است:
... پس، در آن هنگام ... نرخها در همه جا افزایش می یابند...(12).
گفتنی است، گرچه گرانی نرخها از ستمگری زمامداران، ثروت اندوزی تاجران، مدیریّتهای نادرست اقتصادی و کاهش فراورده های دامی و کشاورزی پدید می آید، برآیند کارهای ناشایست و گناهان مردم در آخرالزّمان نیز می باشد.
همچنین شایستۀ یادآوری است، در آخرالزّمان، به ویژه سال ظهور امام مهدی(علیه السّلام)، بر اثر جنگها، آشفتگی و ناامنی در جهان، به ویژه سرزمین راهبردی خاورمیانه، بهای نفت ـراهبردیترین کالای تجاری روزگار کنونی(13)ـ به گرانترین بها، در گذر زمان استخراج و خرید و فروش این مادّه، می رسد، و در پیِ آن، بهای دیگر کالاها هم افزایش می یابد، و بدین سان، سایۀ شوم گرانی بر اقتصاد جهان می افتد.
---------------------------------------------------------------
1. قرآن کریم، سورۀ سجده، آیۀ 21 (ترجمۀ نویسنده).
2. بحار الأنوار، ج 51، ص 59، ب 5، ح 55، با نقل از: تأویل الآیات الظاهرة (ترجمۀ نویسنده).
3.مرادش آن است: میان آنان گرفتاری بزرگ و یک باره ای نفرستد.
4. فروع الکافی، ج 5، ص 317، کتاب معیشت، ب 159، ح 53 (ترجمۀ نویسنده).
5. قرآن کریم، سورۀ بقره، آیۀ 155 (ترجمۀ نویسنده).
6. این بخش از حدیث در دو حدیث همانندش، چنین آمده است: «ترس از پادشاهان پسرانِ آن کسدر پایان زمامداریشان»؛ در این باره بنگرید: الغیبة، نعمانی، ص 250، ب 14، ح 5 و کمال الدین، ص 649، جزء 2، ب 57، ح 3 .
7. الإرشاد، ج 2، ص 8- 377 (ترجمۀ نویسنده).
8.المستدرک علی الصحیحین، ج 5، ص 7- 426، ح 8776، کتاب فتن و ملاحم (ترجمۀ نویسنده).
9. سخن نویسنده.
10. روزگار رهائی، ج 2، ص 772، بخ 16، با حذف، تصرّف و تکمیل.
11. سَطِیح کاهن مردی یمنی زیندۀ شام بود که از برخی چیزهای پنهان خبر می داد، و ناتوان زاده شده بود، به گونه ای که نمی توانست بایستد و بنشیند (با بهره گیری از: برخی منابع).
12. بحار الأنوار، ج 51، ص 3- 162، ب 11، با نقل از: مشارق أنوار الیقین (ترجمۀ نویسنده).
13. چنان که می دانید، در عصر کنونی، جا به جایی انسانها و کالاهای برآورندۀ نیازهای زندگی بشر و نیز جا به جاییهای نظامی، همگی به نفت وابسته اند.
